Dożylna terapia skojarzona nową nadzieją w leczeniu półpaśca

Czy dożylna terapia skojarzona to nowa nadzieja w leczeniu półpaśca?

Badanie kohortowe przeprowadzone na 23 pacjentach (5 mężczyzn, 18 kobiet) cierpiących na zapalenie nerwów w przebiegu półpaśca oraz neuralgię popółpaścową wykazało skuteczność dożylnej terapii skojarzonej magnezem i lidokainą. Badanie obejmowało przypadki, w których nie było możliwe zastosowanie natychmiastowej terapii interwencyjnej z powodu stosowania leków przeciwpłytkowych lub przeciwzakrzepowych, bądź z powodu fobii igłowej.

Populację badaną stanowili pacjenci w średnim wieku 73,3 lat, którzy w momencie włączenia do badania przyjmowali już leki przeciwbólowe (głównie mirogabalina, pregabalina i duloksetyna), ale nie uzyskali wystarczającej kontroli bólu. Pacjenci nie zmieniali dotychczasowej farmakoterapii przez co najmniej 2 miesiące przed rozpoczęciem badania. Średni czas od wystąpienia objawów do rozpoczęcia terapii wynosił od 0,5 do 7 miesięcy.

Jakie efekty daje skojarzone podawanie magnezu i lidokainy?

Protokół leczenia obejmował dożylny wlew kombinacji 1,2 g magnezu i 100 mg lidokainy, podawany przez godzinę raz w tygodniu przez 4 tygodnie (łącznie 5 zabiegów). Wybrano niższe, bezpieczniejsze dawki niż stosowane w niektórych badaniach (3-7 mg/kg lidokainy i/lub 20-70 mg/kg magnezu). Oceny bólu dokonywano przy użyciu Numerycznej Skali Bólu (NRS) w zakresie 0-10, gdzie 0 oznaczało brak bólu, a 10 najgorszy wyobrażalny ból. Pomiary wykonywano przed i po leczeniu w tygodniu zerowym oraz przed leczeniem w tygodniach 1, 2, 3 i 4. Zaobserwowano statystycznie istotną różnicę między medianą NRS przed leczeniem w tygodniu zerowym (mediana=7) a medianą NRS przed leczeniem w tygodniu pierwszym (mediana=5). Podobne statystycznie istotne różnice wykazano między wartością wyjściową a pomiarami w tygodniach 2 (mediana=4), 3 (mediana=3) i 4 (mediana=2). Co istotne, wartości NRS zmniejszały się wraz ze wzrostem liczby zabiegów, wskazując na kumulacyjny efekt terapii. Nie zaobserwowano natomiast istotnej różnicy między wartościami NRS przed i po leczeniu w tygodniu zerowym.

Wyniki badania wykazały, że dożylna terapia skojarzona magnezem i lidokainą prowadzi do znaczącej redukcji bólu u pacjentów z zapaleniem nerwów w przebiegu półpaśca oraz neuralgią popółpaścową. Pacjenci, którzy rozpoczęli leczenie wcześniej po wystąpieniu objawów, wykazywali tendencję do lepszej odpowiedzi na terapię. Na przykład, u dwóch pacjentek, które otrzymały leczenie dożylne najwcześniej po wystąpieniu choroby (0,5 miesiąca), NRS zmniejszyło się odpowiednio z 9 do 4 i z 5 do 0 po pięciu zabiegach dożylnych. Z kolei u pacjentki, która nie otrzymała leczenia interwencyjnego przez 7 miesięcy od wystąpienia objawów, NRS zmniejszyło się z 6 do 3 po pięciu zabiegach. W jednym przypadku nie odnotowano poprawy po serii pięciu wlewów, co skutkowało skierowaniem pacjentki na zabieg z użyciem noża gamma. Co szczególnie istotne, w trakcie badania nie zgłoszono żadnych działań niepożądanych, a żaden z pacjentów nie przerwał udziału w badaniu.

Jakie mechanizmy działania leżą u podstaw skuteczności terapii?

Mechanizm działania przeciwbólowego zastosowanego leczenia opiera się na właściwościach obu składników. Lidokaina działa jako bloker kanałów sodowych, hamując przewodzenie bodźców bólowych, natomiast magnez funkcjonuje jako antagonista receptorów NMDA w rogu grzbietowym rdzenia kręgowego, blokując nieprawidłowe pobudzenie neuronów wtórnych. Połączenie tych dwóch substancji o różnych mechanizmach działania może prowadzić do efektu synergistycznego, a powtarzane leczenie dożylne mogło stopniowo zmniejszać sensytyzację, prowadząc do złagodzenia bólu.

Neuralgia popółpaścowa definiowana jest jako ból spowodowany półpaścem, który utrzymuje się przez co najmniej trzy do sześciu miesięcy po wystąpieniu wysypki lub trwa po całkowitym wygojeniu zmian skórnych. Występuje jako powikłanie u około 22% pacjentów z półpaścem. Czynniki zapobiegawcze obejmują podawanie leków przeciwwirusowych w ciągu 72 godzin od pojawienia się wysypki, szczepionkę przeciwko półpaścowi oraz wczesną terapię interwencyjną w przypadku zapalenia nerwów w przebiegu półpaśca. Czynniki ryzyka obejmują wiek oraz intensywność ostrego bólu. W związku ze starzeniem się populacji i rosnącą liczbą pacjentów przyjmujących leki przeciwzakrzepowe i przeciwpłytkowe, wczesna interwencja terapeutyczna staje się coraz trudniejsza u wielu pacjentów.

Dożylne podawanie lidokainy i magnezu wydaje się być obiecującą opcją leczenia dla pacjentów z zapaleniem nerwów w przebiegu półpaśca oraz neuralgią popółpaścową, szczególnie gdy natychmiastowa terapia interwencyjna nie jest możliwa. Metoda ta może służyć jako wczesna nieinwazyjna opcja leczenia bólu u pacjentów, którzy nie mogą poddać się tradycyjnym zabiegom interwencyjnym. Konieczne są jednak dalsze badania, w tym randomizowane badania kontrolowane, aby potwierdzić te wyniki, zbadać indywidualne efekty każdego środka i lepiej zrozumieć mechanizmy działania.

Podsumowanie

Badanie kohortowe przeprowadzone na 23 pacjentach w średnim wieku 73,3 lat wykazało skuteczność dożylnej terapii skojarzonej magnezem i lidokainą w leczeniu zapalenia nerwów w przebiegu półpaśca oraz neuralgii popółpaścowej. Protokół leczenia obejmował cotygodniowe wlewy kombinacji 1,2 g magnezu i 100 mg lidokainy przez 4 tygodnie. Zaobserwowano znaczącą redukcję bólu mierzonego w skali NRS – od mediany 7 przed rozpoczęciem terapii do mediany 2 w czwartym tygodniu leczenia. Lepsze efekty terapeutyczne osiągnięto u pacjentów, którzy rozpoczęli leczenie wcześniej po wystąpieniu objawów. Mechanizm działania opiera się na synergistycznym efekcie lidokainy blokującej kanały sodowe oraz magnezu działającego jako antagonista receptorów NMDA. Terapia okazała się bezpieczna i nie wywołała działań niepożądanych, stanowiąc obiecującą alternatywę dla pacjentów, u których nie można zastosować tradycyjnej terapii interwencyjnej.